Allah'tan (celle celaluhu) isteğinizi kesin dille yapın ...
"Sizden biriniz:
– Allahım, dilersen beni affeyle, dilersen bana acı, demesin.
Allah’tan isteğini kesin dille yapsın. Çünkü Allah’ı zorlayan hiçbir kuvvet yoktur."
(Buhari, Müslim)
İnsanın dua yaparken tereddütlü ve istemekte çekingen olmasının bir tek sebebi vardır:
Yaptığı günahın çok büyük olduğuna inanması ve Allah’ın onu bağışlayacağına ümidinin tam olmaması...
Halbuki işlediği günah ne kadar büyük olursa olsun, Allah’ın af ve bağışlamasını aşıp taşamaz. Allah’ın rahmet ve affı daha çoktur, daha büyüktür, daha geniştir.
Allah’ın rahmetinden ümit kesmenin ise, hiçbir haklı nedeni yoktur. Allah’ı affetmemeye zorlayacak hiçbir güç ve kuvvet yoktur. İnsan yeter ki samimi tövbe etsin, günahtan kesin kararla vazgeçsin. Allah’a inanan bir kişi, Rabbinden hiçbir zaman ümitsiz olmaz; sadece kendini affa layık hale getirmeye çalışır.
Cuma namazı ...
"Büyük günah işlenmediği müddetçe, beş vakit namaz ile Cuma namazı, öteki Cumaya kadar aralarda işlenen günahlara kefarettir."
(Müslim)
Sabretmeyi ve affetmeyi başardıklarında ...
"Mü’minler kızgınlık anında sabretmeyi, kendilerine yapılan kötülüğü affetmeyi başardıklarında Allah onları düşmanlarına karşı korur ve düşmanları onlara boyun eğer." (Buhari)
Allah'ın (celle celaluhu), kulunda görmeyi istediği ve sevdiği huyların başında sabırlı ve affedici olmak gelir.
Özellikle kızgınlık anında öfkesini yutup sabretmek, kendine yapılan kötülükleri affedip bağışlamak öyle yüce bir haslet, Allah’ın (celle celaluhu) hoşnut olduğu yüksek bir ahlâktır ki, bu olgunluğu ve fazileti yerine getiren kullarını Allah celle celaluhu, sanki özel himayesi altına alır.
Onları düşmanlarının zarar vermelerinden korur. Onları düşmanlarına değil, düşmanlarını onlara boyun eğdirir.
Efendimiz’den (aleyhissalatu vesselam) iki öğüt ...
Resulullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdu ki:
"İlimle süslen. Ailene karşı yumuşak ol."
(Darimi)
İnsan kendini başkalarına karşı çeşitli özellik ve meziyetleriyle güzel göstermek, beğendirmek ister. İnsanı süslü ve çekici kılan bu özelliklerin çoğu geçicidir.
İnsanı, kalıcı ve devamlı bir süs ve güzellikle insanların gönlünde taht kurmayı düşünmelidir. Bu kalıcı süs ise, ilim ve kültürdür. Kişi, topluma kendini bilgisi ve kültürüyle kabul ettirmelidir.
Yumuşak olmak, güzel huyların başında gelmektedir. İnsan, yabancılara yumuşak huylu olduğu gibi, ailesine karşı da yumuşak davranışlı olmalıdır.
Tenhalarda da yapma ...
Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki:
"Halk arasında yapmaya çekindiğin bir şeyi, tenhalarda da yapma."
(Tergib ve Terhib)
İslâm ahlâkının temel kurallarından birine, bu hadiste değinilmektedir.
İslâm’ın ahlak anlayışı, sadece insanların gözü önünde cereyan eden eylemlerle veya insanlar arasında kurulan medeni ilişkilerle ilgili değildir.
Halk arasında en güzel davranış ve huyları sergileyip, insanların görmediği tenha mekanlarda çok farklı bir hüviyet ve kişilik ortaya koymak İslami etik açısından uygun değildir.
Müslüman, halk arasında da yalnız başına da aynı karakteri taşır. Aynı huy ve duyguların sahibidir. Vitrinde ayrı, içerde farklı kişilik ortaya koymaz.
Allah (celle celaluhu) cömerdin elinden tutar (tekrar kaldırır)...
Resulullah (aleyhisselatu vesselam) buyurdu ki:
"Cömerdin günahını görmezden geliniz. Çünkü her ayağı kaydığında, Allah onun elinden tutar (tekrar kaldırır)."
(İbn-i Ebiddünya, Esbehani)
Cömertlik, Allah’ın çok sevdiği bir huydur.
Cömert kişinin, çeşitli günahları ve hataları olabilir. Ama cömertlik vasfı, onun bütün bu günahlarını ve hatalarını Allah katında bağışlatabilir.
Çünkü Allah’ın cömert kulu için, özel bir lutfu ve rahmet tecellisi söz konusudur.
Nitekim cömert insanın her ayağı kaydığında, cömertliği hürmetine Allah onu kurtarır, tekrar doğru yola iletir.
Allah’ın kulun elinden tutması mecazi anlamdadır.
Yoksa Yüce Allah yarattıklarına asla benzemez, O’na şekil isnad edilemez.
Hased ve sadaka ile ilgili öğüt veriyor...
"Ateş odunu yediği (yaktığı) gibi, hased de iyilikleri yer (yok eder).
Su, ateşi söndürdüğü gibi, sadaka da işlenen kötülükleri söndürür (yok eder)."
(İbn-i Mace)
Hadiste 2 konuya değinilmektedir. Hased dediğimiz kıskanma duygusu, öyle büyük bir günahtır ki, insan nice iyilik ve salih ameller işlese bile, bu büyük günahın yanında o sevapları ve iyilikleri yetersiz kalır. Affettirmeye yetmez. Ateşin odunları tüketmesi gibi, hased ateşi kalpte yanmaya devam ettikçe, işlenen iyilikler yok olmaya devam eder.
Sadaka ise, su gibidir. Ateş ne kadar büyük olursa olsun, su ile söndürüldüğü gibi, sadaka ile de işlenen nice günah ve kötülüklerin ateşi söndürülebilir.
Doğruluğa Yapışın...
"Doğruluğa yapışın (ve ondan ayrılmayın). Zira doğruluk iyilikle beraberdir. Doğruluk ve iyilik ise, cennettedir. Yalandan kaçının. Zira yalan, günah ve kötülükle beraberdir. Kötülük ve yalancılık ise, cehennemdedir." (İbn-i Hibban)
Hadiste doğruluğun insanı nasıl cennete götürdüğü; yalanın da nasıl cehenneme sürüklediği üzerinde durulmaktadır.
Cennet istiyen, doğruluktan hiç ayrılmamalı; cehennemden korunmayı düşünen de yalandan son derece kendini sakınmalıdır.
Azabı en çok artıran günahlardan...
"Cehennem azabını en çok artıran günahlardan birisi de, müslümanın namus ve ırzına haksız yere dil uzatmaktır." (Ebu Davud)
İslâm'da en büyük günahlardan biri de, iffetli ve masum insanların namus ve ırzına iftira atmak; toplum içinde onların itibar ve onurlarını düşürecek şekilde arkalarından karalayıcı iddialar ileri sürüp, aşağılayıcı sözler sarfetmektir.
Namusa dil uzatma, küçümsenecek bir amel, basite alınacak sıradan bir davranış değildir. Bir insanın veya bir ailenin hayatını karartacak, toplum nezdinde itibarlarını sıfırlayacak bir eylemdir.
Böyle ağır bir eyleme teşebbüs eden kişi, dünyada ve ahirette bu yaptığının ağır sonuçlarına katlanmayı göz almak zorundadır.
Ara düzeltmenin önemi ...
"Kim insanların arasını düzeltirse, Allah da onun işini düzeltir. (Ara düzeltmek için) konuştuğu her kelimeye karşılık Allah bir köle azad etmiş gibi sevap verir. Ve o kimse tüm geçmiş günahları bağışlanmış olarak (evine) döner." (Isbehani)
İnsanların arasını düzeltmek, küskünleri barıştırmak, kalplerdeki kin ve düşmanlıkları gidererek sevgi ve saygı ortamını oluşturmak, İslâm’da büyük bir hayırdır. Çok sevaplı toplumsal ve sosyal bir hizmettir. Ara düzeltmek için söylenen her bir kelimeye karşılık, köle bir insanı özgürlüğüne kavuşturmaya verilen uhrevi mükafat verilmekte, arabulucu rolü üstlenen kimsenin tüm geçmiş günahları bağışlanmaktadır.
İnsanları güldürmek uğruna yalan söyleme...
"Sırf topluluğu güldürmek için yalan söyleyip anlatana yazıklar olsun, yazıklar olsun." (Tac)
İslâmiyet, sırf güldürmek gibi, zararsız bir niyetle bile olsa yalan söylenmesini, hoş bulmamıştır.
Bu durumda, güldürücü talk şov veya stendap yapmak ta bu olumsuz bakış içine girer mi?
Sadece güldürmeyi esas alan tüm yalan anlatımlara olumsuz yaklaşılabilir. Ama sadece güldürmeyi değil, güldürürken düşündürmeyi, ders ve ibret aldırmayı hedef alan senaryolar ise, kitaplarda yer alan hikayeler, manevi temsiller ve lâtifeler gibi değerlendirilebilir.
(Allah Rasûlü) “Din nasihattir/samimiyettir” buyurdu. “Kime Yâ Rasûlallah?” diye sorduk. O da; “Allah'a, Kitabina, Peygamberine, Müslümanlarin yöneticilerine ve bütün müslümanlara” diye cevap verdi.
Insanlarin Peygamberlerden ögrenegeldikleri sözlerden biri de: “Utanmadiktan sonra diledigini yap!” sözüdür.
Hayra vesile olan, hayri yapan gibidir.
Mümin, bir delikten iki defa sokulmaz. (Mümin, iki defa ayni yanilgiya düsmez)
Nerede olursan ol Allah'a karsi gelmekten sakin; yaptigin kötülügün arkasindan bir iyilik yap ki bu onu yok etsin. Insanlara karsi güzel ahlakin geregine göre davran.
Allah, sizden birinizin yaptigi isi, ameli ve görevi saglam ve iyi yapmasindan hosnut olur.
Iman, yetmis küsur derecedir. En üstünü “Lâ ilâhe illallah (Allah'tan baska ilah yoktur)” sözüdür, en düsük derecesi de rahatsiz edici bir seyi yoldan kaldirmaktir. Haya da imandandir.
Iki göz vardir ki, cehennem atesi onlara dokunmaz: Allah korkusundan aglayan göz, bir de gecesini Allah yolunda, nöbet tutarak geçiren göz.
Zarar vermek ve zarara zararla karsilik vermek yoktur.
Hiçbiriniz kendisi için istedigini (mü'min) kardesi için istemedikçe (gerçek) iman etmis olamaz.
Müslüman müslümanin kardesidir. Ona zulmetmez, onu (düsmanina) teslim etmez. Kim, (mümin) kardesinin bir ihtiyacini giderirse Allah da onun bir ihtiyacini giderir. Kim müslümani bir sikintidan kurtarirsa, bu sebeple Allah da onu kiyamet günü sikintilarinin birinden kurtarir. Kim bir müslümani(n kusurunu) örterse, Allah da Kiyamet günü onu(n kusurunu) örter.
Iman etmedikçe cennete giremezsiniz, birbirinizi sevmedikçe de (gerçek anlamda) iman etmis olamazsiniz.
Müslüman, insanlarin elinden ve dilinden emin oldugu kimsedir.
Birbirinize buguz etmeyin, birbirinize haset etmeyin, birbirinize arka çevirmeyin; ey Allah' i n kullari, kardes olun. Bir müslümana, üç günden fazla (din) kardesi ile dargin durmasi helal olmaz.
Hiç süphe yok ki dogruluk iyilige götürür. Iyilik de cennete götürür. Kisi dogru söyleye söyleye Allah katinda siddîk (dogru sözlü) diye yazilir. Yalancilik kötüye götürür. Kötülük de cehenneme götürür. Kisi yalan söyleye söyleye Allah katinda kezzâb (çok yalanci) diye yazilir.
(Mümin) kardesinle münakasa etme, onun hosuna gitmeyecek sakalar yapma ve ona yerine getirmeyecegin bir söz verme.
( Mümin) kardesine tebessüm etmen sadakadir. Iyiligi emredip kötülükten sakindirman sadakadir. Yolunu kaybeden kimseye yol göstermen sadakadir. Yoldan tas, diken, kemik gibi seyleri kaldirip atman da senin için sadakadir.
Allah sizin ne dis görünüsünüze ne de mallariniza bakar. Ama o sizin kalplerinize ve islerinize bakar.
Allah' i n rizasi, anne ve babanin rizasindadir.
Allah' i n öfkesi de anne babanin öfkesindedir.
Üç dua vardir ki, bunlar süphesiz kabul edilir:
Mazlumun duasi, misafirin duasi ve babanin evladina duasi.
Hiçbir baba, çocuguna, güzel terbiyeden daha üstün bir hediye veremez.
Sizin en hayirlilariniz, hanimlarina karsi en iyi davrananlarinizdir.
Peygamberimiz isaret parmagi ve orta parmagiyla isaret ederek: “Gerek kendisine ve gerekse baskasina ait herhangi bir yetimi görüp gözetmeyi üzerine alan kimse ile ben, cennette iste böyle yanyanayiz” buyurmustur.
(Insani) helâk eden su yedi seyden kaçinin. Onlar nelerdir ya Resulullah dediler. Bunun üzerine: Allah'a sirk kosmak, sihir, Allah' i n haram kildigi cana kiymak, faiz yemek, yetim mali yemek, savastan kaçmak, suçsuz ve namuslu mümin kadinlara iftirada bulunmak buyurdu.
Allah'a ve ahiret gününe imân eden kimse, komsusuna eziyet etmesin. Allah'a ve ahiret gününe imân eden misafirine ikramda bulunsun. Allah'a ve ahiret gününe imân eden kimse, ya hayir söylesin veya sussun.
Cebrâil bana komsu hakkinda o kadar çok tavsiyede bulundu ki; ben (Allah Teâlâ) komsuyu komsuya mirasçi kilacak zannettim.
Dul ve fakirlere yardim eden kimse, Allah yolunda cihad eden veya gündüzleri (nafile) oruç tutup, gecelerini (nafile) ibadetle geçiren kimse gibidir.
Her insan hata eder.
Hata isleyenlerin en hayirlilari tevbe edenlerdir.
Mü'minin baska hiç kimsede bulunmayan ilginç bir hali vardir; O'nun her isi hayirdir. Eger bir genislige (nimete) kavusursa sükreder ve bu onun için bir hayir olur. Eger bir darliga (musibete) ugrarsa sabreder ve bu da onun için bir hayir olur.
Bizi aldatan bizden degildir.
Söz tasiyanlar (cezalarini çekmeden ya da affedilmedikçe) cennete giremezler.
Isçiye ücretini, (alninin) teri kurumadan veriniz.
Bir müslümanin diktigi agaçtan veya ektigi ekinden insan, hayvan ve kuslarin yedikleri seyler, o müslüman için birer sadakadir.
Insanda bir organ vardir. Eger o saglikli ise bütün vücut saglikli olur; eger o bozulursa bütün vücut bozulur. Dikkat edin! O, kalptir.
Konu: Hadisler... 
